ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนเพื่อการทดลองผลิตข้าวอินทรีย์สายพันธุ์พิษณุโลก 2 ต่อการพัฒนาระบบการเกษตรแบบยั่งยืน

การศึกษาครั้งนี้วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนต่อการปลูกข้าวจ้าวนาปัง สายพันธุ์พิษณุโลก 2 และนาข้อมูลจากการศึกษาเป็นข้อมูลในการเผยแพร่ความรู้แก่เกษตรกรและผู้ที่สนใจใน การนาปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนดินไปใช้ประโยชน์เพื่อการปรับปรุงฟื้นฟูดินเสื่อมโทรม การทดลองนี้ดาเนินการที่ แปลงนาของเกษตรกรบ้านท่าตูม อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม ชุดดินมหาสารคาม อาศัยน้ำจากระบบการ สูบน้าจากหนองน้าสาธารณะ ระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนพฤษภาคม 2559 โดยวางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block Design (RCBD) จานวน 4 ซ้ำ ขนาดแปลงย่อย 2X3 เมตร มี 6 กรรมวิธี ดังนี้ 1) ใช้ปุ๋ยเคมีอย่างเดียว 2) ใช้ปุ๋ยหมักมูลโค ในอัตราส่วน 1,000 กิโลกรัมต่อไร่ 3) ใช้ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือน ดินในอัตราส่วน 1,000 กิโลกรัมต่อไร่ 4) ใช้ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนดินในอัตราส่วน 1,000 กิโลกรัมต่อไร่ร่วมกับ การใช้ปุ๋ยเคมี 5) ใช้ปุ๋ยหมักมูลโคในอัตราส่วน 1,000 กิโลกรัมต่อไร่ร่วมกับการใช้ปุ๋ยเคมี และ 6) ไม่มีการใส่ ปุ๋ยชนิดใด (ควบคุม) ผลการศึกษาพบว่าปริมาณจานวนต้นต่อกอ ความยาวราก น้าหนักรากและลาต้นแบบสด ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทั้ง 6 กรรมวิธี แต่เมื่อแยกพิจารณาเฉพาะเมล็ดเต่งและเมล็ดลีบพบว่า กรรมวิธีที่ 4 มีเมล็ดเต่งมากที่สุด กรรมวิธีที่ 6 และกรรมวิธีที่ 2 มีเมล็ดลีบมากที่สุด แต่กรรมวิธีที่ 3 และ กรรมวิธีที่ 4 มีเมล็ดลีบน้อยที่สุดอย่างมีนัยสำคัญ และเมื่อนาผลผลิตจากพื้นที่ทั้งหมดหลังจากเก็บเกี่ยวตากให้ แห้งที่ความชื้น 13% พบว่ากรรมวิธีที่ 4 มีน้าหนักรวมมากที่สุด ดังนั้นในการผลิตข้าวอินทรีย์สายพันธุ์ พิษณุโลก 2 โดยใช้ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนร่วมนั้นจะสามารถเพิ่มผลผลิตได้ ทั้งนี้ยังสามารถเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ ของดินและปรับปรุงสภาพโครงสร้างของดินได้ ผลจากการศึกษาครั้งนี้นั้นสามารถนาองค์ความรู้ที่ได้ไปพัฒนา ปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ดิน รวมทั้งยังนาองค์ความรู้นี้ไปถ่ายทอดแก่ประชาชน และบุคคลที่สนใจ