ชื่องานวิจัย

ดอนปู่ตา : การใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการจัดการดอนปู่ตาของชุมชน และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อวิเคราะห์ระบบนิเวศในดอนปู่ตา และศึกษาความหลากชนิด ของพรรณไม้ในดอนปู่ตา ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดเป็นแนวทางในการนำดอนปู่ตาไปใช้เป็นฐานในการบูรณาการการจัดการเรียนรู้ โดยศึกษาดอนปู่ตาเนื้อที่ 15 ไร่ขึ้นไป จำนวน 5 แห่ง ในอำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร คือ ดอนปู่ตาบ้านนาเพียงเก่า ดอนปู่ตาบ้านนาเพียงใหม่ ดอนปู่ตาบ้านแสนพัน และอำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร ประกอบด้วย ดอนปู่ตาบ้านกุดแฮด และดอนปู่ตาบ้านหนองสะไน ผลการวิจัย พบว่า 1. การศึกษารูปแบบการจัดการดอนปู่ตาของชุมชน และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ผลการศึกษารูปแบบการจัดการดอนปู่ตาของชุมชน และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ในดอนปู่ตา พบว่า รูปแบบการจัดการดอนปู่ตาของชุมชน และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในดอนปู่ตาจะตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเชื่อ ที่ว่าป่าดอนปู่ตาเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ โดยในดอนปู่ตาจะมีศาลปู่ตาเฝ้าป่าแห่งนั้นอยู่ หากใครเข้าไปในป่า บุกรุก หรือนำสิ่งของออกจากป่า ก็จะถูกลงโทษจากปู่ตา ดังนั้น ในทุกปีชาวบ้านจะมีการจัดเลี้ยงปู่ตา เพื่อแสดงถึงความเคารพ และถือเป็นการขอขมา 2. การวิเคราะห์ระบบนิเวศในดอนปู่ตาผลการวิเคราะห์ระบบนิเวศของดอนปู่ตา พบว่า สภาพระบบนิเวศของป่าดอนปู่ตา ที่ทำการศึกษา มีสภาพระบบนิเวศที่สมบูรณ์ ทุกแห่งยังคงมีต้นไม้ใหญ่ที่มีอายุหลายปี และมีความหลากหลายของพรรณไม้ มีสัตว์ป่าอาศัยอยู่ บางแห่งมีแหล่งน้ำตามธรรมชาติไหลผ่าน ซึ่งแสดงว่าป่าดอนปู่ตา เป็นพื้นที่ที่มีระบบนิเวศที่สมบูรณ์ และเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ 3.ความหลากชนิดของพรรณไม้ในดอนปู่ตา ความหลากชนิดของพรรณไม้ในดอนปู่ตา ทั้ง 5 แห่ง พบว่า ในป่าดอนปู่ตาจะมีพรรณไม้ ที่สำคัญๆ อาทิ ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ และมีสมุนไพรเป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ ในดอนปู่ตามี พรรณไม้ประเภท ไม้ยืนต้น ไม้ล้มลุก ไม้เลื้อยหรือเถาวัลย์ ไม้พุ่ม สมุนไพร หญ้า และวัชพืชซึ่งนับว่าเป็นป่าที่มีความหลากชนิดของพรรณไม้

คำสำคัญ : ดอนปู่ตา, การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, ความรู้ทางวิทยาศาสตร์

ชื่อหัวหน้าโครงการวิจัย : เบญจพร อุผา

ชื่อผู้ร่วมวิจัย : -

เอกสารบทคัดย่อ